Malatya Kent Konseyi ev sahipliğinde Malatya Büyükşehir Belediyesi, Malatya Turgut Özal Üniversitesi, İnönü Üniversitesi, Fırat Üniversitesi, Maltepe Üniversitesi ile Mimarlar Odası Malatya Şubesi iş birliğiyle“Deprem Sonrası Malatya’nın Geleceği” konulu bilim çalıştayı tamamlandı. Çalıştayda kenti yıkıma götüren sebepler, şehrin kent hafızasına göre yeniden inşa ve imar edilmesi ve inşa sürecinde yapılması gerekenler ele alındı. Malatya’nın yaralarının sarılmasına yönelik çözüm önerilerinin masaya yatırıldığı çalıştayda uzmanlar önemli önerilerde bulundu.
Çalıştayda Malatya’nın yaşadığı depremler, Malatya’nın depremselliği, depremin ardından atılması gereken adımlar, kentsel dönüşüm, altyapı ve üstyapı iyileştirmeleri, mevcut yapıların deprem performansı, depreme dayanıklı binaların yapımı, taşıyıcı sistemler, yeniden konut yapımı, göç eden bölge halkının geri dönüşü ve sürdürülebilir kalkınma stratejileri gibi deprem yönetimine ilişkin konular ele alındı.
Malatya Kent Konseyi’nin ev sahipliğinde düzenlenen çalıştayın açılış konuşması Kent Konseyi Genel Sekreteri Abdulkadir Artan tarafından gerçekleştirildi.Artan, “Malatya depremde en fazla zarar gören illerden birisidir. Devletimizin gücü ile valiliğimiz, belediyemiz ve diğer kurumlarımız ellerinden geleni yapıyorlar. Kent Konseyi olarak bu çalıştay ile görevlerimizden birini daha yerine getirmiş bulunuyoruz. Malatya’mızın ayağa kaldırılması çalışmalarında emeği geçen herkese teşekkürü bir borç biliyorum” dedi.
Malatya Turgut Özal Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Recep Bentli, “Çalıştay için bugüne kadar ne yazık ki geç kalındı. Büyükşehir Belediyemize ve Malatya Kent Konseyi’ne bu çalıştayı düzenledikleri için teşekkür ediyorum.Çalıştayın ele alınan konularla birlikte, Malatya’mızın kentsel dönüşüm, altyapı ve üstyapı iyileştirmelerine büyük katkı sunacağını düşünüyorum.”dedi.
Malatya Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Vekili Latif Okyay, konuşmasında Malatya’nın 6 Şubat depreminden büyük yara aldığını depremin ilk anından beri sahada olduklarını belirterek yaptıkları çalışmalarla ilgili bilgilere yer verdi.
Malatya Büyükşehir Belediye Başkanı Selahattin Gürkan’ın il dışında olduğu için Başkan Vekili Vahap Erdem Gürkan yaptığı konuşmasında, “Malatya Büyükşehir Belediyesi, birinci derece deprem kuşağında yer alan ilimizde gerekli tedbirlerin alınması için büyük çaba göstermiştir. Başkanımız Sayın Selahattin Gürkan, Malatya’nın yüksek katlı binalar yerine yatay mimariyi tercih etmesi, tarım arazilerinin ve yeşil alanların hiçbir şekilde imara ve ticari alana dönüştürülmemesi gerektiğini ifade etmiştir. Başkanımız, Elâzığ depreminden sonra çok hızlı bir şekilde Acil Eylem Planlarının hazırlanması ve hayata geçirilmesi gerektiğini belirtmiş ve planların hazırlanması talimatını vermiştir. Geçen yılın başında da hem Deprem Acil Eylem Planıyanı sıra, yangın, sel ve küresel iklim değişikliği konularında Acil Eylem Planları hazırlanarak bu yönde önemli adımlar atılmıştır.”dedi.
Malatya Valisi Hulusi Şahin depremden sonra yaşananlarla ilgili bazı konularda sitemlerde bulunarak, “Biz yıkılan 6 bin bina ile mücadele ettik. Bugün ise ağır hasarlı 36 bin binanın yıkımı ile uğraşıyoruz. Yaşadığımız depremden ders çıkaralım. Hepimiz sorumluyuz. Malatya’nın her bir vatandaşı az ya da çok bu büyük yıkımdan nasibini almalıdır. Bu niye bizim başımıza geldi, neyi hatalı yaptık ve bundan sonra neyi doğru yapmalıyız, bunu konuşmalıyız. Bundan sonra inşa edeceğimiz şehri, daha sağlam ve daha sağlıklı yapalım. Bunu yapabilecek hem bilgiye hem akla hem de iradeye sahibiz.” dedi. Vali Şahin, konteyner kentlerde şu anda yaklaşık 70 bin depremzedenin barındığını, 15-20 gün içerisinde bu sayının 120 bine çıkacağını, 3 bin 500 konteyner iş yeri kurduklarını belirtti.
Sorunlar ve Çözüm Önerileri 3 Oturumda Masaya Yatırıldı
Toplamda 3 oturumdan oluşan çalıştayda, kentsel dönüşümün önemi, dayanıklı yapı stokunda zemin etüdünün önemi, betonarme yapıların deprem performansı, taşıyıcı elemanlarda tasarım kuralları, yeni planlama için öneriler ve deprem sonrası Malatya gözlemleri gibi konular görüşüldü.
Çalıştayın birinci oturumu Prof. Dr. Mehmet Ülker, ikinci oturum Prof. Dr. Abdurrahman Korkmaz ve üçüncü oturum Prof. Dr. Zeki Boyraz başkanlığında yapıldı.
Maltepe Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Mehmet Ülker, depremde can kaybına neden olan binaların 2000 yılı öncesinde, eski yönetmenlikle yapılan binalar olduğunu aktardı. Ülker, “Eski binalara el atılsaydı, bu kadar can kaybı olmazdı, kolon ve perdelerin iki yönden gelecek yüklere göre yapılması gerekir.” diyerek, hasar gören evlerdeki gözlemlerini anlattı. Binalarda önemli olanın depremlerde can kaybına yol açmaması gerektiğinin altını çizen Ülker, yapılan binalarda bodrum katının 7/1 oranında 4-5 metre yüksekliğinde olması gerektiğini bu şekilde yapılan binaların depreme daha dayanıklı olduğunu, ayrıca bazı kolon ve kiriş çatlaklarından dolayı evlere ağır ya da orta hasar raporu verilmemesi gerektiğini ifade etti.
Malatya Turgut Özal Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkan Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi Özgür Yıldız sanat ve zemin yapılarında önemli hasarların oluşmadığını, depremde hasar alan bölgelerde zemin sıvılaşmasıyla karşılaşmadıklarını söyledi.Kentsel dönüşüm süreçlerinde Mimari dokunun korunmasının önemli olduğunu aktaran Yıldız, ayrıca inşa edilecek yapılarda bodrum kat sayılarının yapıların deprem performansı üzerinde önemli rol oynadığı ve arttırılması gerektiğini söyledi.
İnönü Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zeki Boyraz,dağ eteğindeki düzlükler üzerinde kurulan Malatya’nın zemin açısından sorunlu olduğunu ifade etti.Türkiye’de 500’e yakın diri fay hattı olduğuna işaret eden Boyraz, henüz tespit edilememiş yer kırıkları olduğunu, Anadolu’nun değişik yerlerinde literatürde olmayan depremlerle karşı karşıya geldiklerini söyledi. Kahramanmaraş depremleriyle fayın önemli bir bölümünün kırıldığını belirten Boyraz,“Şehrimizde 1512 yılından bu yana yani 475 yıl sonra ilk kez böyle büyük bir deprem yaşandı. Böylesine büyük bir depremi Malatya’da bir daha beklemiyoruz. Evleri hasarsız ya da az hasarlı olanlar evlerine rahatlıkla dönebilir.” dedi. Boyraz, 2021 yılında Malatya’da yaptıkları deprem hasar risk çalışmasında Tecde’nin en düşük hasar olasılığına, Bostanbaşı ve Çarmuzu’nun ise en yüksek hasar olasılığına sahip olduğunu tespit ettiklerini sözlerine ekledi.
